Sanal gerçeklikten sonra pek çok yerde rastlanılan 'metaverse' kavramı farklı dünyaları deneyimleme imkânı sunuyor. Özellikle dijital oyunlar ve metaverse kelimelerinin kesiştiği yolda çok farklı deneyimler bekleniyor. Konuyla ilgili bilgi veren İstanbul Arel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dijital Oyun Tasarımı Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ülkü Gezer, “Metaverse evreni uzun zamandır aslında hayatımızda olan bir kavram, fakat pandeminin başlamasıyla beraber gerçek anlamda tanımı yapılmıştır. Metaverse her ne kadar sanal bir dünya olsa da rekabetin bu dünyada da hız kesmeden devam edeceği görülüyor” dedi.
Metaverse’ün tanımını “yeni bir gerçeklik, anlam dünyası ve iş birliği fırsatları sunan; kültürel, entelektüel ve ekonomik üretim için alt yapı ve etkileşim olanakları tanıyan; farklı gelişmiş teknolojilerin eş zamanlı ve entegre bir biçimde kullanıldığı; siber toplumsal bir düzlem” şeklinde yapılabildiğini söyleyen Doç. Dr. Ülkü Gezer, 'Bu tariften de anlaşılacağı gibi, ortaya kültürel, entelektüel ve ekonomik alanlar olarak gruplayabileceğimiz, kültürel üretimde çeşitlenme, ekonomik katma değer yaratma, eğitimde yeni fırsatlar sunma, farklı ağlar kurma gibi gelişmelerin olacağı birçok alanda yeniliklerin oluşması bekleniyor' diye konuştu.
Sözlerini sürdüren Doç. Dr. Gezer, 'Esprili bir dille ifade etmek gerektiğinde ise ’Metaverse’ gerçek dünyayla etkileşime giren dijital dünyalardan oluşan bir alandır. Bu alanlarda kendi karakterinizi oluşturup sosyalleşebilir, çalışabilir, evlenebilir veya aklınıza gelebilecek her şeyi yapabilirsiniz' ifadelerini kullandı.
'Oyun tasarımlarında görülebilecek değişikliklerin en büyüğü, oyuncuyu merkeze alan tasarımların artacak olmasıdır'
Oyun tasarımlarında göreceğimiz farklılıklar hakkında konuşan Gezer, 'Pokemon Go oyununun diğer metaverse oyunlarından farkı oyuncuyu Visual Reality - VR (Sanal Gerçeklik) ile değil, Augmented Reality - AR (Artırırmış Gerçeklik) ile metaverse evrenine sokmasıdır. İlerleyen dönemde, oyun tasarımlarında görülebilecek değişikliklerin en büyüğü AR teknolojisi kullanılarak geniş yelpazede kişiselleştirilebilir olan ve oyuncuyu merkeze alan tasarımların artacak olmasıdır' dedi.
Türkiye, 21. yüzyılın haberleşme ağıyla dünyada var olup biten her şeyi anlık olarak öğrenebilecek bir seviyeye erişti. Bununla beraber bir anda patlayan metaverse, uzun süredir büyük şirketlerin projelerinde yerini almaktadır.
Türkiye’de ise şu anda metaverse alanında öne çıkan ilk kategori, oyundan ziyade Marketing alanı olduğunu söyleyen Gezer, 'Oyun alanındaki çalışmalar ise devam etmektedir. Bilişim Vadisi’nde bulunan bir oyun şirketi gelecek iki yıl içinde tarihimizi ve kültürümüzü anlatan metaverse oyununu çıkartacaktır. Ve bunun gibi birçok Türk oyun şirketi şu anda çalışmalarını devam ettirmektedir. Ekstra olarak Wider Games gibi uluslararası büyük oyun şirketleri Türkiye’deki oyun şirketlerine metaverse alanında yatırım yapmaktadır' şeklinde konuştu.
Metaverse ekosisteminde riskler
İstanbul Arel Ünivesitesi Dijital Oyun Tasarımı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ülkü Gezer, bekleyen en büyük riskin, bu teknolojik gelişimlerin çok fazla kar odaklı girişim politikaları ile insanı ve insanlığı ikinci plana atan sonuçları hedeflemesi ve bu hedeflerine ulaşması olduğunun düşünülmesi gerektiğini söyledi.
Gezer, 'İçerik denetlenebilirliğinin zayıflaması. Bireylerin algıladığı gerçekliğin kötü niyetli faaliyetler sonucunda değiştirilmesi ihtimali, dolayısıyla bireysel ve toplumsal ölçekte sorunlar oluşturma potansiyeli taşımaktadır' dedi.
Hâlihazırda kullanılan teknolojilerin meydana getirmiş olduğu tehditlerin çözüme kavuşturulduğunu belirtmek güçtür; sosyal medyanın hakikat algısını dönüştürmesi, gençler üzerindeki etkileri ve dezenformasyonun yayılımı bu sorunlardandır.
'Metaverse, insanın toplumsal yaşamdaki varlığını görünmez hale getirebilir'
Doç. Dr. Ülkü Gezer metaverse evreninde de bu sorunların artarak devam etme ihtimalinin yüksek olduğunu, metaverse evreninde karşılaşılan içeriklerin bireylerin gerçeklik algısı üzerindeki etkilerinin, bunu kullanan kişilerin fiziksel dünyada kendilerine zarar verebilecek hareketler yapmaları ile sonuçlanma ihtimali bulunduğunu söyledi.
Metaverse, sosyal bir varlık olan insanın toplumsal yaşamdaki varlığını görünmez hale getirebilir. Sanal ortamlarda fiziki etkileşimin olmaması ve izole edilmiş bir ortamda uzun süre yaşamak zihinsel problemlere yol açabilir. Metaverse dünyasının tam anlamıyla deneyimlenebilmesi için çok güçlü bilgisayarların ve hızlı internet teknolojisine ihtiyaç vardır.
Diğer yandan metaverse evreninde ortaya çıkan verilerin işlenmesi ve güvenliğinin sağlanması noktasında regülasyonların oluşturulması gerektiğinden bahseden Gezer, 'Şirketlerin bu verileri toplama ve işleme süreçlerinin sınırlılıklarının belirlenmesi gerekmektedir. Metaverse’te hangi hakkın hangi bireye uygulanacağı, bu hakların işleyişinin nasıl olacağı ve bu süreci uygulamaktan kimin sorumlu olacağına yönelik sorular cevap beklemektedir.' dedi.
GTA serisinden Grand Theft Auto bir süredir metaverse ile birlikte olduğunu söyleyen Gezer, 'Oyunda, oyuncuların kazanmak için yarıştığı ve daha sonra sanal mülkler ve arabalar gibi şeylere harcadığı kendi para birimi vardır' ifadelerini kullandı.
Counter-Strike oyunu 1999 yılında piyasaya sürülmüş çok oyunculu birinci şahıs nişancı video oyun türüdür. Eskiden bu oyunda tasarımdan ziyade dinamik-rekabete önem verildiğinden bahseden Gezer, 'Son çıkan CS:GO oyununda hem oyun içi grafikler artarken hem metaverse ile birlikte en sevdiğiniz oyunlarda giyinmek ana akım haline geldi. Bunu da CS:GO’da görmekteyiz. Oyuncu oyunda iyi bir görünüm elde etmek için gerçek para ile kostüm alıp kendi avatarını yeniliyor. PUBG oyunu da bu anlatılanlar gibidir' dedi.
Xbox gibi oyun konsollarına gelince, metaverse alanında ilk çalışmaları yapan Microsoft şirketi Xbox için bir müze oluşturdu. Burada oyuncular, Xbox’ın çıkardığı oyunlar hakkında bilgi edinebilmekte, kendi arasında sohbet edebilmektedir.
Metaverse dünyasının genel yapısı böyledir. Dünyada yaşadığın şekilde metaverse’te de yaşayabilirsin algısı oluşturmak.
Doç. Dr. Ülkü Gezer, genel olarak görebileceğimiz değişimler hakkında konuşarak sözlerini aşağıdaki cümleler ile tamamladı.
“Rekabetçi oyunlarda gerçek para harcayan oyuncu, oyundan daha fazla verim alacak. Oyunlar sadece eğlence için değil gerçek dünyadan uzaklaşmak için bir merkez haline dönüşecek. Her oyuncuya özgü sonsuz varyasyonlu avatarlar oluşacak. Eskiye göre oyunlar yaşadığımız dünya ile etkileşim içinde olacak.
Metaverse özellikle oyun sektörü için ağırlıklı bir pazar olarak görülüyor. Gelecekte pek çok alanın bu teknolojileriyle yeniden şekillenmesi bekleniyor”.

Haber Resimleri

,,